Datum: 14.07.2020., 13:42 / Kategorija: Vesti

I Đerdap na UNESKO listi

Pod okriljem Ujedinjenih Nacija je i savet za obrazovanje, nauku i kulturu – UNESKO, koji je 10. jula ove godine (2020) stavio područje Đerdap na listu geoparkova

Ovim činom, nacionalni parka Đerdap uvršten je među najelitnija svetska područja i postao je prvi geopark u Srbiji. Ovu lepu vest saopštilo je Ministarstvo zaštite životne sredine. Pomenimo, Đerdap se našao na listi jednog od 15 novih geoparkova na svetu, a ozvaničenje je došlo na plenarnom zasedanju Izvršnog saveta Unesko-a.

Šta su Geoparkovi?

E, sada, pitamo se šta su to geoparkovi? Taj termin nije često korišćen u našoj zemlji, pa da pojasnimo: to su jedinstvena, geografski celovita područja koja se odlikuju lokalitetima i pejzažem od međunarodnog geološkog značaja, ali istovremeno i izuzetnim prirodnim i kulturnim nasleđem.

Geopark Đerdap ima površinu od 1.330 kvadratnih kilometra, sadrži savršene lokalitete i fenomene geološkog karaktera. Najupečatljiviji prirodni fenomen u Geoparku je Đerdapska klisura koja je, sa dužinom većom od 100 kilometara, ujedno i najduža klisura u Evropi. Ujedno je i najsloženija, najbogatija prirodnim lepotama i istorijskim građevinama…

Šta ima na Đerdapu?

Đerdapsku klisuru sačinjavaju četiri manje klisure i tri kotline. To su Golubačka klisura, Ljupkovska kotlina, klisura Gospođin Vir, Donjomilanovačka kotlina, Kazanska klisura, Oršavska kotlina i Sipska klisura.

Područje Đerdapske klisure, najduže klisure probojnice u Evropi, odlikuje se složenim reljefom sa mrežom klusura, kanjona i dubokih uvala, ali sadrži lokalitete i segmente koji predstavljaju značajna svedočanstva o geološkom i geomorfološkom razvoju planete. Zato i ne čudi prisustvo brojnih kraških pojava, lokaliteta geološkog karaktera koji predstavljaju zaštićena područija.

Koji su spomenici prirode?

Tu su spomenici prirode Prerasti u kanjonu Vratne, Prerast Šuplja stena, Tunelska pećina Prerast u kanjonu Zamne i Blederija. Posebnu pažnju privlače i zaštićena područja od lokalnog značaja poput spomenika prirode Rajkova pećina, Bigrena akumulacija kod manastira Tumane i Bigrena akumulacija Beli Izvorac koja su, pored područja Nacionalnog parka – Đerdap obuhvaćena Geoparkom.

Zbog specifičnog geografskog položaja, blage klime i raspoloživih, raznolikih prirodnih resursa, ovo područje bilo je milenijumsko naselje nekolicine civilizacija. One datiraju iz vremena mezolita, eneolita kao i iz rimskog, vizantijskog i turskog perioda. Tu su i tradicionalne kuće, crkve i manastiri.

Kako je došlo do proglašenja?

Proglašenje područja Đerdapske klisure i njenog zaleđa – delova planinskih masiva Kučaj i Miroč, za prvo područje u Srbiji koje upisano na listu UNESKO Globalna mreža geoparkova, rezultat je višegodišnjeg rada i angažovanja domaćih stručnjaka.

Ministarstvo zaštite životne sredine je 2014. godine pokrenulo inicijativu za uspostavljanje geoparkova u Srbiji. Krajem 2015. godine formiran je Radni tim za uspostavljanje geoparka Đerdap, koji je u skladu sa Operativnim uputstvom UNESKO – Globalna mreža Geoparkova, pripremio dosije za prijavu, koji je preko Nacionalne komisije za saradnju sa UNESKO dostavljen Sekretarijatu UNESKO Global Geoparks.

Geopark Đerdap je uspostavljen na osnovu Sporazuma o saradnji između Ministarstva zaštite životne sredine, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, javnog preduzeća Nacionalni park Đerdap i opština Golubac, Majdanpek, Kladovo i Negotin, kojim je predviđeno da javno preduzeće Nacionalni Park Đerdap bude nosilac aktivnosti Geoparka.

Šta proglašenje znači?

Proglašenjem Geoparka Đerdap, stvoreni su uslovi za razvijanje praksi i modela za jedinstveno povezivanje zaštite geološkog nasleđa i regionalnog održivog ekonomskog razvoja ovog područja.

Proširenjem liste sa novih 15 geoparkova u svetu, sada je u globalnu mrežu geoparkova upisano 161 područje od izuzetnog međunarodnog geološkog značaja koje se prostire u 44 zemlje. Među njima je, svako, i Srbija.

Najnovija zbivanja na svetskoj sceni dodatno naglašavaju značaj domaćih lokacija i domaćeg turizma. Đerdap, koji je relativno blizu bilo koje tačke u Srbiji, bilo kom gradu, tako dobija potpuno novu sliku u očima naših ljudi.

Ovo je lokacija koju bez svake sumnje, treba obići i posetiti. Naročito ako se ima u vidu da duž sliva Dunava ima puno toga da se vidi. Đerdap nije samo hidroelektrana, Đerdap je daleko više od toga, Đerdap je prirodno bogatstvo Srbije koje, eto, sada i zvanično ceni i poštuje celi svet.

Na nama je da ga održavamo i, ako ništa drugo, u situaciji kada nismo u mogućnsti da letujemo po inostranim lokacijama, posetimo Đerdap. Uostalom, Đerdap je dovoljno blizu tako da može da se organizuje i celodnevni izlet.

Krenete ujutru, kući se vratite uveče. Pod uslovom da niste raspoloženi da sebi i najbližima priredite višednevno uživanje u svim lepotama đerdapskog područja. Uostalom, otiđite do Đerdapa na jedan dan, vidite šta je to što vam se najviše dopada, pa isplanirajte novu – višednevnu turu za detaljnije upoznavanje s ovom lepotom Srbije. A mi ćemo da se potrudimo i u tome vam pomognemo.